Tramwaje wyróżniają się wśród infrastruktury komunikacyjnej Krakowa i uznawane są za najwygodniejszy i jednocześnie najstarszy środek transportu publicznego w mieście. Więcej na krakow-future.
Pojawienie się pierwszych tramwajów w Krakowie
Pierwsze tramwaje konne w Krakowie pojawiły się w 1882 roku. W tym samym czasie na drogach miasta położono pierwsze tory tramwajowe. Takie tory nie były nowością, ponieważ już w 1880 roku powstały we Lwowie. Pierwsze tramwaje konne zostały stworzone w formie zamkniętych wagonów, które po torach ciągnęła para koni prowadzona przez woźnicę.
Początkowo pomysł stworzenia tramwajów w Krakowie pojawił się z inicjatywy angielskiego towarzystwa tramwajowego „The British and Foreign Tramways Company”, ale ich współpraca nie powiodła się. Zamiast tego w 1881 roku władze krakowskie podpisały umowę z Bankiem Belgijskim na okres 45 lat. W ten sposób dzięki belgijskiemu finansowaniu powstała pierwsza linia tramwajowa w Krakowie.
Pierwsza załoga tramwajowa jeździła trasą od Dworca do ul. Mostowej na Kazimierzu, gdzie powstała zajezdnia tramwajowa. Pierwszy tramwaj miał wygląd wielomiejscowego wózka, który pracował z siły trakcji konnej.
Tramwaje elektryczne pojawiły się nieco później. W 1898 roku w Krakowie została podpisana umowa o uruchomieniu tramwajów elektrycznych. W tym samym czasie wybudowano nową zajezdnię tramwajową i elektrownię do obsługi tramwajów elektrycznych.
Uroczyste otwarcie 17 nowych wagonów elektrycznych i nowej linii tramwajowej w Krakowie odbyło się 16 marca 1901 roku, którego dokonał prezydent miasta Józef Friedlein.
Ówcześni mieszkańcy Krakowa i prasa negatywnie zareagowali na nowy transport publiczny. Według nich tramwaje w mieście jeździły zbyt głośno i szybko.
Dzieje rozwoju tramwajów w Krakowie w XX-XXI wieku
Dużo pracy włożono w poprawę jakości infrastruktury tramwajowej w Krakowie – zostały rozbudowane trasy i utworzono nowe linie tramwajowe, które zmieniły cały system komunikacji miejskiej. Ponadto zostały zamówione nowocześniejsze wagony.
Gdy jednak do Krakowa dotarła pierwsza wojna światowa, na front zmobilizowano dużą liczbę mężczyzn. Miasto opuściła duża część ludności – około 180 tysięcy osób. Od stycznia 1916 roku motorniczymi zostały także kobiety, ponieważ z powodu zmniejszenia ludności w mieście był bardzo odczuwalny brak pracowników.
Odbudowa infrastruktury tramwajowej aktywnie ruszyła po zakończeniu wojny. W pierwszej kolejności zostały naprawione wagony i tory tramwajowe. Jednocześnie zmienił się układ ruchu tramwajów w Krakowie z lewostronnego na prawostronny.
II wojna światowa ponownie zahamowała rozwój komunikacji miejskiej: zamknięto zajezdnie, zablokowano lub zmieniono niektóre trasy tramwajowe. Część z nich przechodziła przez krakowskie getto, gdzie tramwaj się nie zatrzymywał, a nazwy przystanków były zmienione na niemieckie.
Ponadto w związku z wkroczeniem wojsk Armii Czerwonej 18 stycznia 1944 roku wysadzono w powietrze wszystkie mosty w mieście oraz tory tramwajowe przebiegające przez Wisłę.
Po zakończeniu II wojny światowej działalność komunikacji miejskiej w Krakowie została wznowiona. Miejskie linie tramwajowe ponownie zostały odbudowane. Później, w 1951 roku, podjęto decyzję o likwidacji komunikacji tramwajowej na krakowskim Rynku.
W kolejnych latach, zwłaszcza w XXI wieku, tramwaje w Krakowie zostały unowocześnione, a linie tramwajowe rozbudowane i zmodernizowane. Ponadto zaczęły budować sieć szybkiego tramwaju wykorzystując również przestrzeń podziemną.
W XXI wieku tramwaje w mieście kursują na około trzydziestu liniach. Rozwój sieci tramwajowej w mieście przyczynił się do ograniczenia ruchu samochodowego w centrum Krakowa.
W 2008 roku oficjalnie zaczęła funkcjonować budowana od lat 90. linia Krakowskiego Szybkiego Tramwaju. Zapewniła szybkie połączenie między północną a południową dzielnicą miasta oraz z Dworcem Kolejowym PKP.
